Czym są znamiona barwnikowe?
Znamiona barwnikowe, jakie można spostrzec u siebie na skórze, popularnie nazywane są również pieprzykami. Mogą być wrodzone lub nabyte. Jako zmiany wrodzone klasyfikuje się te, które powstają w życiu płodowym, albo pojawiają się na skórze jeszcze przed pierwszym rokiem życia. Znamiona nabyte to te, które tworzą się wraz z upływem czasu, głównie w związku z oddziaływaniem promieniowania UV na skórę. Między sobą różnią się kolorem, kształtem i rozmiarem. Te, które powinny zwrócić uwagę Pacjenta, charakteryzuje:
- odmienny, zwracający uwagę wygląd w porównaniu do pozostałych znamion,
- asymetria i nieregularne brzegi, a także rozmyte granice,
- odmienne zabarwienie w poszczególnych miejscach pieprzyka,
- zmienny wygląd, szczególnie w okresie ostatnich 3 miesięcy,
- średnica powyżej około pół centymetra.
Rodzaje znamion barwnikowych
Wyróżnia się różne rodzaje znamion barwnikowych, a wśród nich:
- Pospolite – o równej, okrągłej powierzchni i jednolitym kolorze. Mogą być wrodzone lub pojawiać się w ciągu życia.
- Atypowe – to te, które zajmują powierzchnię powyżej 5 mm. Mogą być asymetryczne, nierówno zabarwione, płaskie lub nie. Występują w najróżniejszych kolorach. Mogą być białe, błękitne, fioletowe, sine, jasnobrązowe i ciemnobrązowe.
- Dysplastyczne – które często bywają mylone z czerniakiem. Są potencjalnie problematycznym typem znamion, które należy obserwować i leczyć. Wyróżniają się nieregularnym kształtem, brzegami i kolorem oraz zmianami naczyniowymi wokół znamienia. Rozpoznać je można dopiero w badaniu histopatologicznym. Nie są odróżnialne gołym okiem od znamion atypowych.
- Zespolone – to skupiska zmian występujących na określonym obszarze ciała. Mogą być bardzo liczne lub występować w rzędach, przypominających linie.
Inne rodzaje znamion barwnikowych
Oprócz wspomnianych już rodzajów znamion można wymienić również inne takie jak znamię Suttona, które występuje przeważnie u osób młodych. Otoczone jest zazwyczaj obwódką skóry, która może mieć inny kolor lub się łuszczyć. Często zanika samodzielnie. Kolejnym rodzajem znamion, o których warto napomknąć są zmiany Beckera. Charakteryzuje je nieregularny kształt, powiększająca się powierzchnia oraz nierzadko owłosienie. Tego rodzaju zmiany częściej pojawiają się u mężczyzn, niż u kobiet, a u podłoża ich powstawania mogą leżeć czynniki hormonalne.
Innym rodzajem znamion często spotykanych u Pacjentów są zmiany Meyersona, których cechą charakterystyczną jest obwódka ze skóry, która swędzi, może być objęta egzemą lub wysypką. Wśród bardzo interesujących i wyróżniających się wyglądem znamion znajdują się te nazywane Spitz i błękitnymi. Pierwsze z nich mogą występować w kolorze czerwonym, różowym, a nawet sinym. W ich okolicy mogą pojawiać się również guzki, nazywane satelitami. Drugie, znamię błękitne jest szarobłękitne. Występuje stosunkowo rzadko, ale może mieć charakter złośliwy. Jeśli zmiana przekracza 1 cm, zaleca się jej usunięcie. Znamiona te poddaje się badaniom histopatologicznym ze względu na ryzyko występowania czerniaka lub innej formy raka skóry.
Leczenie znamion barwnikowych
Diagnostyka znamion barwnikowych zazwyczaj nie nastręcza żadnych trudności. Na początku lekarz przeprowadza wywiad z Pacjentem, by później przystąpić do oględzin stanu skóry. W dalszej kolejności korzysta się z dermatoskopu, czyli mikroskopu służącego do obserwacji zmian barwnikowych. Badanie jest nieinwazyjne i bezbolesne, ponieważ polega na przyłożeniu urządzenia do skóry.
Leczenie znamion barwnikowych podejmuje się ze względu na ryzyko rozwoju chorób i nowotworów skóry lub z powodów estetycznych. Każde znamię, które budzi jakiekolwiek podejrzenia co do swojego wyglądu lub rozwoju, należy obserwować zarówno samodzielnie, jak i pod kontrolą lekarza, a w razie potrzeby usunąć. Istnieje co najmniej kilka metod ich likwidacji – elektrokoagulacja, leczenie chirurgiczne, laseroterapia i krioterapia.
Elektrokoagulacja, czyli wypalanie znamion
Elektrokoagulacja polega na przyłożeniu do zmiany specjalnej elektrody lub igły, która usuwa ją za pomocą oddziaływania prądem elektrycznym. Nie jest bolesna dzięki uprzedniemu zastosowaniu znieczulenia miejscowego. Nie zawsze jednak jest ono konieczne. Stosuje się je w zależności od wrażliwości Pacjenta na ból, wielkości, charakteru oraz miejsca występowania zmiany. Ten rodzaj leczenia umożliwia bezpieczne usunięcie zmiany, uniknięcie potrzeby założenia szwów, ograniczenie ryzyka krwawienia. W przypadku małych zmian po usunięciu nie powstaje blizna. Jeśli znamię jest większe, może pozostać praktycznie niewidoczny ślad.
Usuwanie chirurgiczne znamion barwnikowych
Chirurgiczne usuwanie znamion jest doskonałą metodą w sytuacji, w której wykryto przeciwwskazania do zastosowania np. laseroterapii. Ponieważ jest metodą nieco bardziej inwazyjną, stosuje się je rzadziej. Czasami okazuje się jednak niezastąpione. Przed rozpoczęciem zabiegu stosuje się znieczulenie miejscowe, które ogranicza dolegliwości bólowe i ryzyko krwawienia podczas zabiegu. Lekarz wycina zmianę, wraz z kawałkiem zdrowej tkanki, by mieć pewność, że została ona usunięta w całości. Następnie zakłada szwy, które należy zdjąć podczas kontroli po 7-14 dniach. Usuwanie chirurgiczne daje możliwość wysłania próbek zmiany do badania histopatologicznego. Po zabiegu zazwyczaj pozostaje niewielka blizna. Ta metoda wymaga ścisłego przestrzegania zaleceń pozabiegowych i bezwzględnego przestrzegania higieny.
Laseroterapia na zmiany barwnikowe
Laserowe usuwanie zmian barwnikowych jest nieinwazyjną, bezpieczną metodą, w której przypadku ryzyko krwawienia jest bardzo małe. Zabieg polega na skierowaniu na znamię wiązki laserowej, która skupiona jest przez melaninę znajdującą się w dużych ilościach w znamionach. Energia pochodząca z lasera zamieniana jest na ciepło i powoduje nieodwracalne uszkodzenie tkanki. Laseroterapia nie pozostawia blizn i jest wyjątkowo komfortowym zabiegiem. Dzięki temu, że stosuje się laser, możliwie jest wybiórcze oddziaływanie na tkanki. Nie uszkadza się skóry wokół zmiany i nie ma potrzeby zakładania szwów. Laseroterapię wykorzystuje się wtedy, kiedy zmiana zmieniła w ostatnim czasie swój wygląd lub ze względów estetycznych. Nie daje możliwości wysłania próbek do badania na obecność komórek złośliwych, dlatego nie stosuje się jej w przypadku zmian wysokiego ryzyka, kiedy wiedza ta jest potrzebna do zaplanowania dalszego leczenia.
Krioterapia, a znamiona barwnikowe
Krioterapia to zabieg, który polega na usuwaniu znamion barwnikowych za pomocą aplikatora z ciekłym azotem. Po przyłożeniu go we właściwe miejsce następuje zamrożenie zmiany i oddzielenie jej od zdrowych tkanek. Dzięki oddziaływaniu zimna dolegliwości bólowe są znacząco ograniczone. W przypadku zdecydowania się na tę formę leczenia, Pacjent nie jest zobowiązany do noszenia opatrunku. Użytkowanie sondy z azotem pozwala działać wyłącznie na zmienione tkanki i chronić zdrową część skóry. Po zabiegu w miejscu występowania pieprzyka tworzy się strupek, który z czasem samoistnie odpada. Podobnie jak w przypadku laseroterapii i elektrokoagulacji po krioterapii nie ma możliwości przesłania tkanki do badań histopatologicznych, ponieważ materiał usuwany jest w trakcie zabiegu.
Jak dobrać odpowiednią metodę usuwania znamion barwnikowych?
O tym, jaką metodę stosuje się w konkretnym przypadku, powinien zadecydować lekarz po dokonaniu oględzin znamion, analizy stanu zdrowia Pacjenta, przyjmowanych na stałe leków oraz potencjalnych przeciwwskazań. W Klinice OT.CO pracują wieloletni specjaliści w tym zakresie, którzy pomogą zadbać o swoją skórę i w bezpieczny sposób usunąć każde niepożądane znamię. Nie tylko dobiorą odpowiednią metodę do usunięcia znamion barwnikowych, ale również zadbają o dobre samopoczucie i komfort Pacjenta.
