Bielactwo (znane również jako albinizm) jest chorobą skóry, która dotyczy około 1% populacji, a częstość zachorowań u obu płci jest zbliżona. Choroba ta zwykle rozpoczyna się między 10. a 30. rokiem życia.
Bielactwo – albinizm
Bielactwo wynika z braku melaniny, czyli pigmentu odpowiadającego za barwę poszczególnych elementów ciała. Im jej więcej, tym ciemniejszy odcień oczu, skóry oraz karnacji. Melaninę produkują melanocyty – komórki barwnikowe skóry. W swojej dojrzałej formie melanocyty wytwarzają przede wszystkim dwa typy barwników: czarny (eumelaninę) oraz czerwony (reomelaninę). Bielactwo występuje wtedy, kiedy w organizmie zaczyna brakować komórek barwnikowych skóry. Objawia się ono odbarwionymi, bladymi plamami widocznymi na skórze gołym okiem. Zmiany te nie powodują podrażnień, swędzenia czy łuszczenia naskórka. Plamy występują najczęściej na twarzy, dłoniach, kolanach, łokciach i narządach płciowych.
Rodzaje bielactwa
Wyróżnia się dwa typy bielactwa, bielactwo wrodzone oraz nabyte. Czym się różnią ?
- Bielactwo wrodzone – albinizm jest uwarunkowany genetycznie, pojawia się tuż po urodzeniu i zostaje do końca życia. W tym schorzeniu determinującym czynnikiem jest dziedziczenie genów. Schorzenie to dziedziczy się zupełnie przypadkowo, dlatego może dotyczyć wszystkich grup etnicznych. Często zdarza się, że rodzice albinosów są zdrowi, mimo że są nosicielami nieprawidłowego genu. Albinizm występuje jednak stosunkowo rzadko. Zdarza się raz na 10 000 tysięcy narodzin.
- Bielactwo nabyte – zwykle dotyka osoby młode, poniżej 20. roku życia. Jest ono spotykane również często u mężczyzn jak i u kobiet. Przyczyna bielactwa jest złożona i wiele czynników współdziała, prowadząc do niszczenia melanocytów. Bielactwo należy do chorób autoimmunologicznych.
Organizm każdego zdrowego człowieka zaopatrzony jest w szereg mechanizmów warunkujących odporność na działanie czynników infekcyjnych obecnych zarówno w środowisku zewnętrznym, jak i wchodzących w skład flory fizjologicznej. Jednym z elementów obrony jest wytwarzanie specyficznych przeciwciał, które łączą się z antygenami. Tak utworzone kompleksy antygen-przeciwciało zostają usunięte w następującym po sobie ciągu reakcji. W niektórych stanach chorobowych wytwarzane przeciwciała kierowane są jednak nie wobec antygenów, a własnych komórek organizmu. Nazywamy je autoantygenami. W przypadku bielactwa dochodzi do wytworzenia cytotoksycznych przeciwciał skierowanych przeciwko melanocytom i w konsekwencji dochodzi do ich zniszczenia.
Przyczyny bielactwa
Do najważniejszych przyczyn rozwoju bielactwa zalicza się:
- predyspozycję genetyczną – obecność bielactwa wrodzonego u członka rodziny zwiększa ryzyko rozwoju choroby; dotyczy również obecności bielactwa nabytego oraz innych schorzeń o podłożu autoimmunologicznym;
- wrodzone zaburzenia budowy melanocytów – zmienione strukturalnie komórki barwnikowe są podatne na działanie czynników uszkadzających (doprowadzają do obumarcia melanocytów);
- obecność innych schorzeń autoimmunologicznych – np. cukrzyca typu I, choroba Hashimoto, Addisona, toczeń rumieniowaty układowy; występowanie jednej choroby autoimmunologicznej zwiększa ryzyko rozwoju kolejnej;
- silne doznania psychiczne i stres;
- wzrost aktywności układu nerwowego – uwalniane z zakończeń nerwowych substancje aktywne (tzw. mediatory) bezpośrednio uszkadzają komórki barwnikowe skóry.
Bielactwo – objawy
- plamy – dobrze odgraniczone, otoczone charakterystyczną obwódką o wzmożonej pigmentacji, przyjmują nieregularne kształty; wielkość pojedynczej plamy waha się od kilku do kilkunastu centymetrów ; lokalizują się w obrębie skóry twarzy, rąk, przedramion i ramion, okolic narządów płciowych.
- odbarwienie włosów – procesy uszkadzające melanocyty skóry w równym stopniu eliminują komórki barwnikowe w obrębie włosów; spotykane częściej w bielactwie wrodzonym;
- odbarwienie tęczówki oka – częstsze w bielactwie wrodzonym; ostrość wzroku nie ulega zaburzeniu;
- świąd skóry – występuje rzadko.
Metody leczenia bielactwa
Leczenie bielactwa jest procesem długotrwałym i skomplikowanym. W terapii stosuje się różne metody: fototerapię, laser, kremy i maści immunosupresyjne, preparaty glikokortykosteroidowe lub inhibitory.
Białe plamy można naświetlać promieniami UVB i UVA, jeśli choroba nie zajęła więcej niż 20% powierzchni ciała. Kuracja trwa kilka miesięcy, a jej efektem jest częściowe przywrócenie kolorytu skóry.
Inną metodą jest autoprzeszczep. Przeszczepia się cieniutkie płatki naskórka ze zdrowego miejsca na chore. Jej minusem są bardzo duże koszty, ale jest to obecnie najskuteczniejsza terapia. Są również domowe sposoby na bielactwo nabyte. Opierają się głównie na naparach z ziół, takich jak lawenda lekarska, rumianek pospolity i krwawnik pospolity. Pomocne jest także mleczko pszczele i ciecierzyca, których właściwości łagodzą objawy choroby. W przypadku bielactwa najważniejsza jest jednak jak najszybsza wizyta u dermatologa. Jak tylko zauważymy pierwsze objawy, od razu umawiajmy wizytę!
