Jęczmień na oku – co to jest?
Jęczmień na oku to nic innego, jak zewnętrzna zmiana powieki powstająca w wyniku zatkania ujścia mieszków włosowych rzęs, a także zakażenia gruczołów łojowych Zeissa lub gruczołów rzęskowych Molla. Jęczmień zlokalizowany wewnątrz skóry powstaje w gruczołach tarczkowych Meiboma i stanowi ropne zakażenie spowodowane w 90 – 95% przypadkach gronkowcami. W pozostałych za przyczynę uważa się obecność innych drobnoustrojów chorobotwórczych. Sama zmiana nie jest niczym groźnym, ale wyróżnia się tendencją do nawracania.
Jęczmień na oku ma formę grudkowatego ropnia i przypomina kształtem ziarenko zboża. Dlatego też nazwa tej zmiany. W początkowej fazie ropień przyjmuje barwę czerwoną, później zmienia się w różową lub żółtą barwę. Wraz z pojawieniem się zmiany na powiece choremu może towarzyszyć ból w okolicy oka, zaczerwienienie oka, łzawienie, ból głowy, stan podgorączkowy i powiększenie węzłów chłonnych. Jęczmień występujący pod okiem bardzo często prowadzi do uczucia silnego świądu i podrażnienia gałki ocznej, uczucia dyskomfortu i wrażenia ciała obcego w oku. Należy jednak pamiętać, że nie należy przecierać go ręką, ani też trzeć, ponieważ może to spowodować rozprzestrzenianie się bakterii.
Jęczmień na oku zwykle można wyleczyć dzięki domowym technikom, ale czasem niezbędne może okazać się włączenie antybiotykoterapii. Zamiana goi się samoczynnie po kilku dniach, przebijając skórę i zaczynając się wchłaniać. Utrzymuje się na oku ok. 7 – 10 dni.
U kogo występuje jęczmień na oku?
Częstotliwość występowania jęczmienia na oku nie została precyzyjnie określona. W praktyce zmiana ta jest jednak spotykana dość często. Jęczmienie znacznie częściej występują u dorosłych niż u dzieci. Za przyczynę tego zjawiska uważa się większe stężenie hormonów androgennych (męskich hormonów płciowych), zwiększoną lepkość wydzieliny łojowej i częstsze u dorosłych zapalenie gruczołów Meiboma. Jęczmień znacznie częściej występuje między 3. – 5. dekadą życia.
W jaki sposób powstaje jęczmień na oku?
Tworzenie się jęczmienia na oku zwiastuje niewielkie zaczerwienienie na brzegu powieki, które lekko boli i swędzi. Następnie zaczerwienie zwiększa swój zasięg i staje się wypełnioną ropną krostą. Zauważając taki problem, warto zareagować od razu, ponieważ nieleczony może przekształcić się w gradówkę, czyli przewlekłe zapalenie gruczołów tarczkowych. Gradówka przypomina zgrubienie na powiece, które może być mylone z jęczmieniem. Różnica polega na tym, że w przypadku gradówki brak jest dolegliwości bólowych. Warto też pamiętać, że jęczmień na oku jest schorzeniem zaraźliwym, więc nie należy dzielić pościeli i ręczników z zakażonym.
Jakie są przyczyny powstawania jęczmienia na oku?
Jęczmień na oku zazwyczaj powoduje zakażenie gronkowcem, do którego dochodzi w wyniku niewłaściwych nawyków higienicznych. Gronkowiec to bakteria, która zasiedla jamę nosową, a więc najprostszą drogą do przeniesienia ich jest np. tarcie oczu brudnymi rękami. Dolegliwość ta nie zawsze dotyczy jednak każdego. Zazwyczaj występuje u osób z osłabioną odpornością, dlatego też jęczmień często występuje na oku u dzieci.
Występowanie jęczmienia na oku jest również bezpośrednio związane z zaburzeniami pracy gruczołów tarczkowych Meiboma, przewlekłym zapaleniem brzegów powiek oraz trądzikiem różowatym. Zmiany mogą występować u osób z cukrzycą, łojotokowym zapaleniem skóry, z alergiami oraz upośledzeniem odporności.
Wśród innych czynników, które determinują rozwój jęczmienia na oku, wyróżnia się również:
- Niewłaściwie dobrane kosmetyki do demakijażu lub nieodpowiednie zmywanie makijażu,
- Podeszły wiek,
- Jasną karnację,
- Stosowanie soczewek kontaktowych,
- Choroby nowotworowe,
- Przebywanie przez długi czas w zadymionych pomieszczeniach,
- Wystawienie na zanieczyszczenia w powietrzu, m.in. smog.
Jakie są objawy jęczmienia na oku?
Jęczmień na oku ma formę niewielkiej grudki o dość wyraźnym czubku i żółtej barwie. Po upływie kilku dni od pojawieniu się zmiany dochodzi do jej pęknięcia i samoczynnego oczyszczenia. Pozostała ropa, jaka zostaje w organizmie, powinna być dokładnie wyciśnięta. Aby to zrobić, należy ostrożnie unieść powiekę za pomocą rzęs. Warto stosować nawilżony płatek kosmetyczny i usunąć strupki, które mogą występować dookoła jęczmienia.
Objawami, które towarzyszą jęczmieniowi na oku, są m.in.:
- Obrzęk powieki,
- Łzawienie,
- Ból brzegu powieki,
- Zaróżowienie,
- Zwiększona wrażliwość na światło,
Jeśli objawy jęczmienia stają się wyjątkowo dokuczliwe, należy udać się do okulisty lub dermatologa, którzy ocenią zmianę i wdrożą odpowiednie leczenie.
Sposoby leczenia jęczmienia na oku
W trakcie pękania jęczmienia na oku wydziela się z niego ropa, a następnie rana sama się goi. Warto jednak stosować w tym czasie leki i suplementy, które wzmocnią układ odpornościowy. W przypadku młodego jęczmienia w zupełności wystarczą tabletki, które pomogą w zakończeniu procesu dojrzewania zmiany.
Pęknięcie jęczmienia można natomiast przyspieszyć, stosując specjalne maści oraz ciepłe kompresy. Okłady warto stosować kilkakrotnie codziennie po 10 – 15 minut. Pozwolą znacznie zmniejszyć dolegliwości bólowe i odczyn zapalny.
Na czym polega diagnostyka jęczmienia na oku?
Diagnoza związana z jęczmieniem na oku wymaga przeprowadzenia wywiadu medycznego i badania klinicznego. Specjalista ogląda powiekę, gałkę oczną oraz tkanki znajdujące się dookoła oczodołu. Dzięki takim badaniom można stwierdzić obecność ograniczonego obrzęku, zaczerwienienia, tkliwości oraz guzka. W trakcie badania lekarz zwraca szczególną uwagę na występowanie cech trądziku różowatego. Podwyższona temperatura ciała i powiększone węzły chłonne również mogą świadczyć o chorobie ogólnej.
Jęczmień na oku – kiedy udać się do lekarza?
Jęczmień zwykle ustaje samoczynnie i nie wymaga specjalistycznej terapii. Jeśli natomiast upłyną dwa dni, a domowe sposoby leczenia nie przynoszą żadnych rezultatów, należy skonsultować się ze specjalistą. W przypadku bardziej zaawansowanych zmian niezbędna może okazać się antybiotykoterapia, którą wdroży okulista lub dermatolog. Do lekarza warto również udać się w sytuacjach, gdy:
- Jęczmień u dziecka lub osoby dorosłej, utrzymuje się dłużej niż 14 dni,
- Jęczmień znajduje się w obszarze kąta przyśrodkowego oka,
- Jęczmień przyczynia się do występowania obrzęku oka i zaburzenia pola widzenia,
- Jęczmieniowi towarzyszy wysoka gorączka, powiększenie węzłów chłonnych oraz ropa sącząca się z oka.
Jak wyleczyć jęczmień na oku domowymi sposobami?
W trakcie leczenia jęczmienia na oku duże znaczenie odgrywa właściwa higiena oczu, przemywanie i ochrona ich przed zabrudzeniami. Warto oczyszczać brzegi powiek płatkami kosmetycznymi nasączonymi wodą utlenioną. Dobrą praktyką jest również okładanie oczu ciepłymi kompresami, w szczególności z naparów ziołowych z nagietka, rumianku, liści malin oraz zielonej herbaty.
Popularną techniką domowego leczenia jęczmienia jest również nacieranie zmiany złotą obrączką. Wynika to z bakteriobójczych właściwości złota. Nacieranie powoduje natomiast wzmożony przepływ krwi i białych krwinek.
Domowe sposoby leczenia jęczmienia obejmują również picie naparu z mniszka lekarskiego. Aby sporządzić napój, należy wsypać łyżeczkę ziół i zaparzyć je pod przykryciem przez ok. 5 minut. Mniszek lekarski pomaga zredukować ilość obecnych bakterii ropnych powodujących jęczmień.
Jak zapobiegać tworzeniu się jęczmienia na oku?
Najważniejszym działaniem prewencyjnym, które zabezpiecza przed występowaniem jęczmienia, jest dbanie o higienę oczu. Zaleca się częste mycie dłoni, a przed snem dokładny demakijaż twarzy. Nie należy natomiast pocierać oczu brudnymi rękami, ponieważ może skutkować to przeniesieniem niebezpiecznych bakterii w okolice oczu. Dobrą praktyką jest oczyszczanie oczu chusteczkami zmoczonymi w rumianku lub herbacie.
Osoby, które spędzają wiele godzin w ciągu dnia przed komputerem, powinny pamiętać o przemywaniu oczu co jakiś czas. Niewskazane jest także przebywanie w zadymionych pomieszczeniach i korzystanie z cudzych kosmetyków do oczu. Duże znaczenie w prawidłowej higienie oczu odgrywa również nawodnienie organizmu i właściwy poziom wilgotności powietrza.
Profilaktyka jest o tyle ważna w przypadku jęczmienia na oku, ponieważ dolegliwość ta ma charakter nawrotowy. Zmiany nawet po całkowitym wyleczeniu mogą znowu się pojawić.
Co robić po zakończeniu leczenia?
Po zakończonej terapii leczenia jęczmienia na oku należy rozważyć rezygnację ze stosowania dotychczasowych opakowań kosmetyków do makijażu, kremów do powiek oraz płynów do oczu, ponieważ mogły ulec zakażeniu.
