Tłuszczak ma formę łagodnej zmiany, która może być jednak nieestetyczna i przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu.
Czym jest i jak powstaje tłuszczak?
Tłuszczak jest nowotworem o łagodnej postaci wywodzącym się z tkanki tłuszczowej. Ma charakter ograniczonego guza otoczonego torebką łącznotkankową, która jest wypełniona tkanką tłuszczową. Guzek pod skórą ma łagodny charakter i nie posiada zdolności naciekania poza torebkę, ani tworzenia przerzutów odległych. Nie jest też zagrożeniem i nie stanowi niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia.
Tłuszczaki występują zazwyczaj w obrębie tkanki podskórnej. Mogą też mieć inne lokalizacje takie, jak narządy miąższowe typu wątroba. Występują zarówno pojedynczo, jak i w formie mnogich zmian. Zazwyczaj pierwsze zmiany pojawiają się u osób po 40. roku życia. Pomimo tego, że nie są groźne, mogą stanowić poważny defekt kosmetyczny.
Przyczyny powstawania tłuszczaków nie zostały dokładnie określone. Funkcjonuje jednak kilka teorii, które mogą tłumaczyć genezę powstawania tych nowotworów. Jedna z nich odnosi się do uwarunkowań genetycznych. Inna natomiast mówi o tym, że stany zapalne i cząsteczki wydzielane przez układ immunologiczny odpowiadają za stymulację nadmiernych podziałów komórek tłuszczowych. Żadna z powyższych teorii nie została jednak dokładnie potwierdzona.
Wyodrębniono pewne czynniki ryzyka, których występowanie sprzyja powstawaniu łagodnych guzów tłuszczowych. Zalicza się do nich przede wszystkim wiek pomiędzy 40. a 60. rokiem życia. Do czynników tych należą także przebyte przez pacjenta lub członka rodziny nowotwory złośliwe, nadwaga, miejsca po urazie oraz schorzenia, które same w sobie predysponują do powstawania tłuszczaków. Zalicza się do nich rzadkie zespoły chorobowe w postaci:
- Choroby Decruma – występuje wiele bolesnych zmian w tkance podskórnej, zwłaszcza na tułowiu i kończynach. Najczęściej dotyka kobiet po menopauzie cierpiących z powodu zaburzeń emocjonalnych.
- Zespołu Proteusza – charakteryzuje się przerostem skóry, tkanki podskórnej, kości i mięśni,
- Choroby Madelunga – choroba metaboliczna, która polega na symetrycznym odkładaniu się mas tłuszczakowatych w różnych częściach. Występuje u mężczyzn w średnim wieku, którzy długotrwale nadużywają alkoholu,
- Zespół Gardnera – mutacje genowe dziedziczone są dominująco – wystarczy odziedziczyć jedną mutację zmienionego genu, aby ujawniła się choroba.
Rodzaje tłuszczaków
Tłuszczaki są guzami wyróżniającymi się różnorodną budową histopatologiczną. Na jej podstawie wyróżnia się kilka rodzajów, z których najpopularniejszymi są:
- Naczyniakotłuszczak – guz tłuszczowy, z występowaniem dużej ilości naczyń krwionośnych.
- Tłuszczak – ograniczony guz, występuje pojedynczo.
- Tłuszczakomięśniak – ma łagodną postać dobrze ograniczonego guza. Składa się z tkanki tłuszczowej i mięśniowej.
- Lipoblastoma – występuje głównie u małych dzieci i niemowląt.
- Myelolipoma – guz składa się z tkanki tłuszczowej i tkanki szpiku kostnego.
Tłuszczaki – objawy
Podstawowy objaw tłuszczaka zlokalizowanego w tkance podskórnej to obecność dobrze wyczuwalnego, miękkiego i bezbolesnego guza. Cechą charakterystyczną zmiany jest ruchomość względem skóry i podłoża. Na skutek ucisku na chwilę odkształca się. Wyróżnia się powolnym wzrostem i może osiągać rozmiary nawet do kilkunastu centymetrów. Skóra w miejscu lokalizacji zmiany nie jest zaczerwieniona.
Czasem pacjenci cierpią na niewielki dyskomfort pojawiający się na skutek ucisku guza na sąsiadujące struktury. Tłuszczaki zlokalizowane w okolicy narządów wewnętrznych mogą wywoływać objawy charakteryzujące się:
- Niedokrwistością,
- Nadciśnieniem tętniczym,
- Wadliwym funkcjonowaniem nerek,
- Żółtaczką,
- Obrzękami,
- Problemami z oddychaniem.
U osób zmagających się z tłuszczakami, nie występują objawy ogólne w postaci złego samopoczucia i wysokiej temperatury. Zdarza się jednak, że zmiany zagrażają zdrowiu lub życiu pacjenta, zwłaszcza gdy są obecne wewnątrz organizmu. Występowanie tłuszczaków m.in. na nerce może powodować zaburzanie jej pracy.
Bardzo istotne jest, aby w przypadku zauważenia zmiany budzącej podejrzenie tłuszczaka, udać się na konsultację z lekarzem. Rozpoznanie umożliwia obraz kliniczny. Lekarz może zlecić także wykonanie przezskórnego USG zmiany, a w przypadku wątpliwości, pobiera się biopsję chirurgiczną.
Leczenie tłuszczaków
Ten nowotwór łagodny w postaci niewielkich tłuszczaków, nie wymaga specjalistycznego leczenia. Warto jednak pamiętać, że ma skłonności do rozrastania się i z tego powodu należy go kontrolować. W przypadku zmian będących widocznym defektem kosmetycznym oraz zaburzających prawidłową pracę narządów wewnętrznych wykonuje się zabieg operacyjny. Usuwanie tłuszczaków przeprowadza się, wykorzystując m.in.:
- Liposukcję – podczas przeprowadzania zabiegu w okolicy zmiany nowotworowej umieszcza się małą sondę, której zadaniem jest odsysanie tłuszczu z guza. Następnie za pomocą kleszczyków usuwa się torebką łącznotkankową. Zabieg ten zalecany jest osobom, które borykają się z wieloguzkowymi zmianami.
- Chirurgiczne wycięcie tłuszczaka – podstawowy zabieg, który polega na nacinaniu tkanek, a następnie usuwaniu zmiany razem z torebką łącznotkankową. Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym, a przy tłuszczakach mnogich – znieczuleniu ogólnym.
- Ostrzykiwanie zmiany chorobowej sterydami – wnętrze zmiany poddawane jest aplikowaniu leku w formie kilkukrotnych zastrzyków. Iniekcja powoduje, że guzki się kurczą, ale nie zostają całkowicie usunięte.
Jak zapobiegać tłuszczakom?
Genetyczne podłoże tłuszczaków sprawia, że nie istnieją odpowiednie działania profilaktyczne. Można jedynie unikać zranień i urazów zwiększających ryzyko występowania zmian. Właśnie dlatego tak ważna jest samoświadomość i obserwacja własnego ciała w taki sposób, aby w razie wystąpienia podejrzanych zmian, jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Jest to istotne zwłaszcza wtedy, gdy nie można samemu określić, czy zmiana ma łagodny charakter, czy też przybiera postać nowotworu o wysokiej złośliwości.
