Czym są znamiona skórne i dlaczego powstają?
Znamiona skórne to nic innego, jak zaburzenia w rozwoju skóry. Utrzymują się przez cały okres życia Pacjenta, a ich wygląd, pochodzenie czy transformacje nowotworowe różnią się. Zwykle na skórze można obserwować znamiona barwnikowe. Zdecydowanie większość osób ma ich na ciele minimum kilkanaście. Zwykle występują jednak u Pacjentów z jasną karnacją.
Pieprzyki powstają w wyniku proliferacji melanocytów. Zdarza się również tak, że pieprzyki są wrodzone. Zwykle jednak powstają w trakcie życia w wyniku nadmiernego promieniowania UV – podczas ekspozycji na słońce. Niestety, dokładnej przyczyny powstawania znamion nie udało się jeszcze poznać. W zdecydowanej większość przypadków uważa się jednak, że zmiany mają charakter łagodny i nie są groźne dla zdrowia. Szczególnej kontroli wymagają jednak znamiona nietypowe – mogą przekształcać się w nowotwory skórne.
Jakie są rodzaje znamion skórnych?
Wyróżnia się kilka rodzajów znamion skórnych, a ich podziału dokonuje się głównie pod względem typu komórek, jakie zaangażowane są w proces ich powstania. Można więc wyróżnić m.in. znamiona skórne:
- naskórkowe,
- barwnikowe,
- takie, które wyrastają z gruczołów łojowych,
- wychodzące z gruczołów potowych,
- naczyniowe.
Znamiona pigmentowe mogą być zarówno łagodne, jak i atypowe. Te pierwsze nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i mają formę typowych pieprzyków, które obserwuje się na skórze już w okresie dziecięcym. Przebarwienia te są odgraniczone, symetryczne i mają równomierny obrys. Znamiona nietypowe z kolei są duże, ich kształt nie jest symetryczny, a brzegi nie są równomierne. Tego rodzaju zmiany wymagają stałej kontroli przez lekarza, ponieważ mogą przekształcić się w formę nowotworową – czerniaka skóry.
Zmiany barwnikowe dzieli się z kolei na kilka podgrup:
- znamiona Spitz – „czerniak młodzieńczy”. To zmiany aktywne, które występują w okresie dzieciństwa. Mają charakter pojedynczy, odgraniczony od guzka koloru czerwono-sinego. Ich powierzchnia jest gładka i zwykle zlokalizowane są na twarzy.
- znamiona Suttona, czyli grudkowate zmiany o brunatnym kolorze, które z wiekiem mogą zanikać.
- znamiona błękitne, które mają formę plamisto-grudkową, a ich barwa jest niebieska. Pomimo nietypowego koloru, praktycznie nie ulegają transformacji do czerniaka skóry.
- znamiona Clarka – małe, wypukłe zmiany o gładkiej powierzchni. Obecne są na granicy skóry i naskórka oraz w górnych warstwach skóry właściwej.
- znamiona Beckera – mają duże rozmiary i występują po jednej stronie ciała – zwykle u mężczyzn.
Znamiona barwnikowe dzieli się też na:
- pospolite, które mają równą, okrągłą powierzchnię i jednolitą barwę. Mogą mieć formę wrodzoną lub nabytą.
- atypowe – zajmujące obszar powyżej 5 milimetrów. Są asymetryczne, o nierównym zabarwieniu, płaskie lub nie.
- dysplastyczne – mają nieregularny kształt, brzegi i kolor.
- zespolone – skupiska zmian, które występują na danym obszarze ciała.
Na czym polega diagnostyka znamion skórnych?
Mimo, że znamiona skórne występują u każdego, to należy je regularnie weryfikować u dermatologa. Niektóre z nich przekształcają się w groźny nowotwór skóry. Jeśli czerniak zostanie wcześnie wykryty, to w większości przypadków można go w pełni wyleczyć. Dermatolodzy podczas diagnostyki korzystają z dermatoskopowego badania. To metoda, która wykorzystuje specjalne urządzenie (dermatoskop). Lekarz może więc oglądać zmiany skórne w dużym przybliżeniu. W efekcie dokładnie oceni wygląd zmiany i oceni ryzyko ich transformacji nowotworowej. Urządzenie to jest bardzo przydatne, ponieważ początkowe objawy czerniaka mogą być niewidoczne gołym okiem. Podczas badania dermatoskopem lekarz zwraca uwagę na cechy znamion, które są zgodne z zasadą ABCDE:
A – asymetryczność,
B – brzegi o nierównomiernej strukturze,
C – niejednolita barwa,
D – duży wymiar, średnica większa niż 6 mm,
E – ewolucja, zmiany, jakie postępują w czasie.
Zaleca się kontrolę znamion ca pół rok/ maksymalnie co rok. Takie systematyczne badania nie są jednak całością profilaktyki. Pacjenci powinni też zmniejszyć ekspozycję na słońce i inne źródła promieniowania UV, a także stosować filtry przeciwsłoneczne.
Jak się usuwa znamiona skórne?
Jeśli znamiona odbiegają od normy, wtedy lekarz może podjąć decyzję o ich usunięciu. Te o charakterze łagodnym usuwa się za pomocą laseroterapii – zabieg jest szybki i nie ingeruje w organizm. Zabieg to nic innego, jak skierowanie na znamię wiązki lasera. Skupia ją melanina, jaka znajduje się w dużych ilościach w znamionach. Energia, która pochodzi od lasera, zmienia się w ciepło, powodując uszkodzenia tkanek. Nie uszkadza jednak skóry wokół zmiany i nie trzeba zakładać szwów za obszar poddany leczeniu. Taka technika nie jest jednak możliwa w przypadku zmian złośliwych. Wtedy niezbędna jest ingerencja chirurga. Chirurg wytnie zmianę wraz z kawałkiem zdrowej tkanki. Dzięki temu może mieć pewność, że została ona całkowicie usunięta. Następnie zakładane są szwy, które trzeba zdjąć po dwóch tygodniach. Po zabiegu próbkę zmiany wysyła się do badania histopatologicznego.
Jednym z polecanych zabiegów, jest też wypalanie znamion – elektrokoagulacja. W trakcie leczenia przykłada się do zmiany elektrody lub igłę, która usuwa znamię za pomocą prądu elektrycznego. Przed zabiegiem stosuje się znieczulenie miejscowe, aby zredukować odczucia bólu. Taki typ leczenia nie wymaga zakładania szwów i redukuje ryzyko krwawienia.
Innym sposobem jest z kolei krioterapia, która wykorzystuje aplikator z ciekłym azotem. Lekarz przykłada go w odpowiednie miejsce, aby zamrozić zmianę i oddzielić ją od zdrowych tkanek. Zimno oddziałuje na skórę, zmniejszając ból.
Jak dobrać technikę leczenia znamion skórnych?
O zastosowaniu konkretnej techniki zawsze decyduje lekarz. Wcześniej przeprowadzi dokładne oględziny i przeanalizuje stan zdrowia Pacjenta, przyjmowane leki czy potencjalne przeciwwskazania. Tylko precyzyjnie dobrana metoda lecznicza może dać skuteczne efekty, a przede wszystkim takie, które nie będą zagrażać zdrowiu i życiu Pacjentów.
O czym pamiętać przy obserwacji zmian skórnych?
Bardzo ważną rolę w profilaktyce transformacji łagodnych zmian skórnych w złośliwe, ma samokontrola. Warto obserwować zarówno te nowo pojawiające się, jak i już obecne na ciele zmiany. Na uwagę zasługuje analiza wielkości, barwy i kształtu pieprzyków. Jeśli się zmieniają w czasie, wtedy trzeba koniecznie udać się do dermatologa. Lekarz przeprowadzi szczegółową diagnostykę, która w połączeniu z systematycznym badaniem zmian pozwoli wcześnie wykryć wszelkie nieprawidłowości. Te z kolei jest znacznie łatwiej wyleczyć we wczesnym stadium rozwoju. Ma to szczególne znaczenie w przypadku czerniaka. Jeśli zostanie on wykryty odpowiednio wcześnie, wtedy leczenie jest o wiele skuteczniejsze, a zmianę można praktycznie całkowicie usunąć – bez szkody dla zdrowia Pacjenta. Warto więc regularnie weryfikować stan znamion skórnych.
Czym są brodawki i w jaki sposób powstają?
Brodawki powstają jako odpowiedź na wirusa w organizmie (HPV). Chociaż zmiany te nie wyglądają zbyt ładnie, to nie mają tendencji do transformacji w złośliwą formę. Przypominają gładkie guzki o chropowatej fakturze.
Powstają u Pacjentów, którzy mają obniżoną odporność. Aby zarazić się takim wirusem, wystarczy uścisnąć dłoń zakażonej osoby. Wirus HPV rozprzestrzenia się w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym.
Brodawki mogą występować na różnych miejscach na ciele. Dzieli się je jednak głównie na:
- wirusowe zwykłe, które wyróżnia nadmierne rogowacenie oraz nierówna powierzchnia. Wykwity początkowe mają średnicę do kilkunastu milimetrów. Występują mnogo i ulokowane są w skórze niezmienionej w okolicach palców czy kończyn górnych,
- wirusowe stóp – brodawka głęboka lub powierzchniowa. Pierwszy typ ma głęboki naciek w głąb skóry. Powoduje ból i nacieki zapalne. Brodawki powierzchniowe z kolei zlewają się i mogą występować na skórze nawet kilka lat.
- płaskie – mają formę wykwitów o grudkowatej powierzchni. Wyglądają, jakby były nałożone na skórę i układają się wzdłuż linii zadrapań. Są gładkie o błyszczącej powierzchni.
- przejściowe, które łączą wszystkie objawy typowe dla brodawek zwykłych i płaskich. Wyróżnia je nierówna, chropowata powierzchnia.
Czytaj więcej: Kurzajki – polecane zabiegi, domowe sposoby
Jak leczyć brodawki?
Brodawki leczy się dwoma metodami medycyny estetycznej:
– krioterapią, która wykorzystuje niską temperaturę, aby ciekłym azotem zlikwidować zmianę. Brodawki są zamrażane, a cały zabieg nie wymaga dużo czasu.
– laseroterapią z zastosowaniem lasera CO2. Zabieg polega na wypaleniu zmiany skoncentrowaną wiązką lasera. Lekarz kieruje wiązkę na brodawkę, dzięki czemu może precyzyjnie usunąć zmianę i nie naruszać zdrowych tkanek.
Jakie są domowe sposoby na usuwanie brodawek?
Wczesne stadium brodawek można zredukować za pomocą domowych sposobów. Jeśli zmiany występują na stopach i dłoniach, wtedy sprawdzi się specjalny krem z dodatkiem kwasu mlekowego i salicylowego. Najstarszą techniką jest też wykorzystanie glistnika – jaskółczego ziela. Roślinę tę wyróżnia wydzielanie typowego, żółto pomarańczowego soku.
Czy brodawki mogą stwarzać niebezpieczeństwo dla zdrowia?
Same brodawki nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Zmiany te przyczyniają się jednak do nieestetycznego wyglądu i powodują wiele kompleksów. Jeśli zauważy się u siebie inne niepokojące objawy, wtedy należy jak najszybciej skonsultować się z dermatologiem. Lekarz obejrzy zmianę i zaproponuje odpowiednią metodę leczenia. Samoczynne próby usunięcia brodawek znacznie wydłużają proces terapii.
